Какая польза от рыбы?

Какая из рыб полезнее всего, статья на лакском языке

Какая польза от рыбы?
Какая польза от рыбы?

Чавахъ цумурди хъинсса?

ХатIалий ххалаххив кьюлтI къабуван нигьа бувсун, цаппараннал балугъру бувагу къабукай. Аммарив машгьурсса духтуртурал тIимунин бувну, ми инсаннал цIуллу-сагъшиврун хъинну хъинссар. Исламрал медициналул хIакинтуралгу балугъ букаву хъинссар увкуну бур.

Кьуръандалуву буссар укунсса мяъна дусса аят: «Аллагьнал Цала кьудратрайну ва цIимилийну зуйн хьхьири мютIи бувссар, зу ганива дикI кананшиврул» («Ан-Нагьл» суралул 14-му аят). Ва аятрава бувчIин бюхълай бур чавахъ букан хIалалсса бушиву.

Оьмардул арс Аьбдуллагьлуясса хIадисраву бувсун бур Идавсил [саллаллагьу алейгьи ва саллям] увкумур: «Жунна дукан хIалалссар кIира «кьаркьала» (бикъавххун букан бучIимур) ва кIива «оьтту». КIира кьаркьала – балугъ ва хъацI, кIива оьтту – ттиликI ва кьучI». (АхIмад).

Щинаву бакъа яхьун къабюхъайсса циняв хIайванну букан хIалалссар, миннувату цIуллушиврун яла хъинми – чавахъру хъанахъиссар.

Цумур балугъ хъинссарив, цумур къахъинссарив жухь балжину бувсунни Исламрал медициналул саняткар МухIаммад Дибировлул.

– Идавсил [саллаллагьу алейгьи ва саллям] медициналун хас бувсса «Ал-ахIкам ан-Набави» тIисса луттираву укун чивчуну бур: «Чавахъ тIурча, миннува яла хъинмур – тIин ва кьанкь тIааьнмур, хъиннува хъунма бакъамур (дянивмур), кIюласса бурчу бумур ва кIукIлусса дикI думурди. Ялагу хъинмурну ккаллиссар щинавусса уртту дукаймур, чартту чIявусса ва цIу бакъасса щинавумур. Канавардаву яхъанахъимур, чапалшиву дукаймур бувкуну къахъинссар.

КIукIлусса дикI дусса хьхьирил чавахъругу инсаннан хъинссар, хаснува куртIсса кIанттаву ялапар шаймур. Хъиннува аьгъусса, хъунмасса хьхьирил чавахъру къахъинссар. Балугърал яла хъинмур касак – магъралмур чул хъанахъиссар.

«ХIаятул-хIайван» тIисса луттираву тIий бур: «Чавахърал журарду хъинну чIявуссар. Гайннува букан къахъинмину хъанахъиссар лухIими ва хъахъими, вацIри бусса кIанттайсса щинавуми ва чапалшиву дукайми. Мукунма, бувкуну къахъинссар лещ ва кефаль, цанчирча, гай цIумулун заралссар, азарду суккун хьун бюхъайссар ва бувкума сси бизай хьун увайссар».

«Тасгьил ал-Манафи» тIисса луттираву увкуну бур: «Балугъ шахьайни гиву нагь, чимус ва ярксса мархха-ххатин диширча хъинссар. Мукунсса балугъ бакьайссар цIакьсса цIуму буманан. Къюш бувмур балугъ чурххан бузссар, лякьлуву лахъину лялияйссар. Аммарив чавахърал инсан мякь увайссар, чурх кIукIлу бувайссар».

ХьхьичIазаманнул машгьурсса бусурман духтур Давуд ал-Антакил чивчуну бур: «Балугъ бувкусса кьини цамур хIайвандалул дикI, накI, ккунук букан къабучIиссар».

Чавахърал ялун щин хIачавугу къахъинссар. Гиппократлул увкуссар: «Балугърал ялун щин хIарчIманал балугъ уттава бувссар, цува ивчIан увссар». Балугъ букайхту мякь хьурча, кIива бутIа ссиркалул (уксус), кIива бутIа ницIал ва кIива бутIа щинал хIала бувну хIачIайссар.

Ялагу Давуд ал-Антакил чивчуну бур: «Чавахъ къюш бувайссар ссирка, лаччи ва горчица бивхьуну. Миннул ялун чассаг ва ницI дукарча хъинссар.

Бувкуну къахъинсса, заралсса балугъру: сом, налим, ротан, вьюн, угорь ва цаймигу диркIусса ущу-щулгъи ягу ливтIусса балугъирттал дикI дукайми.

Букан мюнпатсса балугъру

Букан мюнпатсса балугъру:

  • вахIшисса лосось,
  • сёмга,
  • форель,
  • нерка,
  • скумбрия,
  • нототения,
  • треска,
  • сардин,
  • селёдка,
  • тунец,
  • судак,
  • щука,
  • сазан,
  • мойва,
  • осётр,
  • хек,
  • килька,
  • кIяла амур,
  • толстолобик.

Чавахъраву буссар жула чурххан дакъа къабучIисса аьгусса кислотарду омега-3 ва омега-6. Ми аьгъушивуртту диялну дакъасса чIумал янин чани чан шайссар, аькьлу-кIулши заэв шайссар, бакIрал чIара даллан дикIайссар, депрессия шайссар.

Муниятур чанма-чанну нюжмардий цал балугърал дикI ягу цайми хьхьирил продукты дукан аьркинсса, бюхъавай нюжмардий кIилла дуркуну хъинссар.

Ас-Салам кказит: Лак/№7 (2022-07-01)