Чаклин биссайсса куц

Как совершать омовение, на лакском языке

Чаклин биссайсса куц
Чаклин биссайсса куц

Чаклийн иссаврил фаризартту ва суннатру

Чаклийн иссаврил фаризартту цинявппагу ряхва буссар:

  1. Ният даву;
  2. Лажин шюшаву;
  3. Кару шюшаву;
  4. МасхIу баву;
  5. Ччанну шюшаву;
  6. ХьхьичI-хъирив даву.

Чаклийн иссайний чара бакъамур, фаризамур къадарча, чак дурус къашайссар, къахIисавссар. 

Цал чаклин иссаврил ниятгу дурну, му дайхту лажин шюшинссар. Яла кару шюшинссар ссюрхъругу хIалану. Яла бакIрал чIарардайх масхIу буванссар, яла ччанну шюшинссар кьющулттивгу хIалану. Му куццуй мий базурду хьхьичI-хъирив гьарца кIанайн щингу диян дурну шюшин ялувссар, хIатта ца къалмул ккукку бишинсса кIану щин къадирну личIарча иссаву хIисав дакъассар, хIатта никъурайсса хъякулттувунгума щин диян дуван аьркинссар.

КIиссурттал дяниву, михьурттал чапалшиву, кьанкь зад дуну щин къадирна личIарчан къадурусъссар. КIиссурайн лавхсса кIисса сукку буван аьркинссар, ганил лув щин диян. Му куццуй чаклийн иссаву къадарча, чак дурус къашайссар. Чаклин иссун ниятрай цакуну щалва чурх щинавун бахь лаган барчагу чаклийн иссаву шайссар.

Мунил камилмур, барт ларгмур чири хъунмур цал чаклийн исланнин чаклин биссайсса базурдай нажас-зад духьурчан му дукьан дурну, яла сивак ягу цамур ккарччив марцI дувансса зад дукканссар. Яла шамилла барт кару шюшайссар, шюшайнигу: «Аоьузу биллагьи мина шайтIани ражим. Бисмиллагьи-р-рахIманир-рахIим. АльхIамду лиллягьиллязи джааьляль-маа тагьура» – учайссар.

Яла «Ният дурунни на чаклин иссаврил фариза тIайла буккан» – куну нийятгу дурну, каруннавун щин ларсун лажин шюшайссар «Аллагьумма баййиз важгьи бинурика явма табъяззу вужугьу авлияика ва ля тусаввид важгьи бизулюматика явма тасвадду вужугьу аъдаика» - увкуну. 

Му лажиндарал шюкъаршуну чара бакъамур кIанугу – лахъийннай бакIрая чIарараягу айивхьуну лунтту бакIрачIан бияннин, уттайнай кIирагу вичIилул дянивсса кIанури. ЧIири ххялтIасса бусса ухьурчан ссуку буван чIануйн щин диян дуван ялувссар, ццунсса бухьурча ялату ссуку буварча гьассар, кIисри дяних буххан баву ссуннатссар. ХхялтIамур чIири цумурди чирча, урувгукун ганивух лажиндарал бурчу ххал шаймурди, ццунмур – ххал къашаймурди. Амма ссирссилттал, иттацIанттал, итталахъинтал, чIантIал чIанулун щин диян дуван ялувссар. МурцIув иттав, кьункьув щин къадияйсса кIанайн кIисри бувкIун марцI буванссар.

Яла урчIамур ка шюшинссар «Аллагьумма аътIини китаби биямини ва хIасибни хIисабан ясира» - увкуну ссюрхъирттащал. Яла мукунна киямургу шюшинссар «Аллагьумма ла туътIиний, китаби бишимали ва ла мин вараи загьри» - куну. Каруннил кIисри куннивун кув буххан бавугу ссуннатссар.

Яла кIирагу ка атил дурну бакIрайх ягу чIарарайх масхIу буванссар «Аллагьумма хIаррим шяъри, вабашари ва лахIми аьла н-нар» – увкуну

Му масхIу баврил ххирамур куцгу: каруннайн щин ларсун яла кIирагу ка лачIун дурну ненттабакIрай дирхьуну, бакIрайх къинттуллухунмай дукканссар. БакI урину бухьурчан мукунма хьхьичIунмайгу дукканссар.

Амма муний баччибакъашиву дуллалисса чIявусса бикIай дахьва ненттабакIрайх, бурчуйх бувну кьа битайсса, хаснува хъами. Мукун къагьассар, чIарарайн щин диян къадарча, чаклин иссаву къахIисавссар. Яла кIирагу канил цIусса щин ларсун кIивагу щалащи кIисса вичIаву бивхьуну кIирагу вичIилул ялтту хъун кIисри бувккун масхIу бавугу ссуннатссар «Аллагьуммажааьлний минал ллазийна ястамиоьнал кьавла фаяттабиоьна аьхIсанагьу» - увкуну. 

Ялагу цIусса щин ларсун дарвачрайхгу масхIу баву. Яла урчIамур ччан шюшинссар кьющулттащал «Аллагьумма саббит кьадамайя аьла ссиратIи явматазиллу фигьил акьдам» - увкуну. Ччаннал кIиссурттал дянивух канил кIисри буххан бавугу хъинссар лувату лавай. Ми гьарца базурду шан-шамилва шюшавугу ссуннатссар.

Шамилванияр ххишала шюшавугу карагьатссар, чири къашайссар. Каруннил ссюрхъирдаяр ларай шюшавугу ссуннатссар. Мукунма, ччаннал кьюрщулттаяр лавай шюшавугу ссуннатссар. Лув-ялув лахъи лаган къабувну шюшавугу ссуннатссар, махъмий шюшиннин хьхьичIмий къакьакьлансса куццуй. Ислай уна ихтилат, калам бавугу къахъинссар. Му чIумал ми барчан чакливугу хияллу, вас – васру, нукьсаншиву дагьайссар.

Хъинну хузуърай, тавазуърай, тавбалий дакIгу марцI дурну Аллагьгу дакIний увгьуну, вас-васру, хияллугу дакIнийн къабувтун Аллагьнал хьхьичI ацIан, марцI хьун ниятрай, Аллагьгу кIицI лаглай иссунссар.

Исрафшиву дурну, чIярусса щин гьан дувангу карагьатссар хьхьирил зуманив ухьурчангу. ХIатта ца кIихIамаксса щинай иссавугу ссуннатссар. Цаманал иссун авугу карагьатссар ца багьана, оьзру бухьурча бакъа. Лажиннарайх щин рищавугу къахъинссар.

ХIаллих ларсун ненттабакIрая тIайла хьуну дукканссар. Ивссукун кару палцI давугу къахъинссар, му эбадатрая лихъаву кунмассар. Ивссукун карщух ягу цамур задрах лишавугу къахъинссар, щин базурдай дуссаксса кьакьанцIа Аллагьнаха тасбихI дуллай бикIайссар. Амма Идавсилгу [саллаллагьу алейгьи ва саллям] лирхьуссар, лишин бучIиссар тIийгу бур. Щарсса чаклийн дирссуну ххи хьусса щинай иссавугу адиминан къахъинссар.

Цува ивссуну ххи хьусса щин хIачIавугу хъинссар. Миннуву арулцIалва дару буссар. Ивссуну къуртал хьувкун, ссавруннайнгу урувгун: «Ашгьаду ан ла илагьа иллаллагьу вахIдагьу ла шарика лагьу ва ашгьаду анна МухIаммадан аьбадугьу ва расулугьу, субхIанакаллагьумма ва бихIамдика, ашгьаду алла илагьа илла анта, астагъфирука ва атубу илайка. Аллагьуммажаьлни минаттавваббина важаьлни минал мутатIагьгьирина важаьлни мин эбадика ссалихIина» - учинссар. 

Иссайни вай дуаьрттугу дуккирча, мунал гьарца базу хатIардая марцI шайссар. 

Гьарца чIумал ивссуна икIавугу хъиннува хъинссар, муъминчувнан лайкьссар, хьхьувайгу ивссуна утту ишаву хъинссар, Аллагьнал иминшивруву икIайссар. ХIатта залимнаяту нигьа увсъсса чIумал чаклийн иссурчан, мунал зулмулия уруччайссар. Муъминчувнал ярагъ чаклин иссавур. Ивссуну уна иссаву цIу давугу ссуннатссар, фаризасса ягу суннатсса чак бувну бухьурчан, къабувну бухьурчан цIу даву карагьатссар.

«НасихIатуль-аьвам» («ГьунчIукьатIан»).

Файл