ОьрчIахь тикрал дуллан къабучIисса 4 калима

Не говорите это детям!

ОьрчIахь тикрал дуллан къабучIисса 4 калима
Не говорите это детям!

4 калима оьрчIахь

  • – Вил кару дарккусса дурив?
  • – Щилли мукун тахIни-кIичIу шюшайсса?
  • – Кьарити, мадувара, вища цичIав дуван къашайча!

Укунсса ихтилатру цимилгу баяй тамансса кулпатирттаву. Жува бувххун, сси бивзун буну, жуйва бияла  бакъанма оьрчIащал ссавур дакъа буллалисса ихтилатирттайну миннал дакIниву хъама къабитансса тIааьн бакъасса асарду хIасул шайссар. Мунийн бувну, оьрчIру цавунма цивппа лавгун, инсантураву хьхьичIунмай хьун, итххяххан нач хъанай личIайссар.

ОьрчIал дакIнил илгьам ццах учин буван, нигьа бусан буван бигьассар. ЦIуницIа ми цайнма цивппа кIура баян бан тIурчарив хъинну захIматссар. Жунма цинявннан ччан бикIай жула оьрчIру ва душру талихIрайн бувккун. Мунийн бувну аьркинссар жула зуматусса жуаврал хъирив бавцIуну, оьрчIал дакIнийн щунсса калима итххяххан къаритан хIарачат буллан.

«Вища къашайссар!»

«Вища цичIав дуван къабюхъайссар!», «КъахьунтIиссар вища!» тIисса ва цаймигу вайннуха лархьхьусса калимарттал оьрчIал цанма цалва бищайсса кьимат ялавай шайссар ва миннаву цичIав лахьхьинсса гъира къаличIайссар. Нажагьлий, оьрчIал цалчин ужагъ лакьлай, бюкъавхъуну лавкьуну бухьурчангума, аькьилшиву дусса нитти-буттал миннан кумаг бувну, бусантIиссар тIайлану даву дувансса куц. «Вища къашайссар!» – тIисса калималун кIанайгу «Нану на вин кумаг буваннача!» – учин аьркинссар.

«Вил масъала – му масъала бакъар»

Дуснал цаманащал дусшиву дурну, цанна ххирасса игрушка гъагъан дурну, сурат дишин къархьуну… Вай бакъа цаймигу личIи-личIисса аьрзри буллай бучIай жучIанма оьрчIру.

Жувагу буру миннахь: «Тти ина ссал цIанийра аьтIисса…», «Мурив буруккин?».

ОьрчIан укунсса жавабру дуллай бур цала къайгъурдаха бувххусса, оьрчIалсса бувансса чIун дакъасса нину-ппу. Мукун, мудан нитти-буттал оьрчIру нигьал буллай, къулагъас къадуллалиний минная цавунма цивппа бувххусса, цимурца кьюлтI буллалисса оьрчIру шайссар.

Кулпатирттал психологтал маслихIат ккаклай бур, оьрчIал мукунсса аьрзри буллалини «Буси, на вин ссал кумагбави?», «Ина ссал пикрирдай ура?», «На вил чIарав уссара!», «Ина пашманну циван ура?» – учин аьркинссар тIий.

Чара бакъа аьркинссар кIулбуван оьрчIру ссал пикрирдай буссарив ва миннавусса буруккин буккан  бувансса ххуллу-чаран лякъинсса хIарачат буван.

«Бат хьу шичча!»

ОьрчIру мютIий бакъашиврул ччя-ччяни жулла нерварду сукку дувай. Ци бухьурчагу, жулва жува бувгьуну ссавурданий бурган аьркинссару мюрщиминнал чулухунмай. Нажагьлий, сси бивзуну, гьалак бувккуну бухьурчагума жува хIарачат буван аьркинссар хьусса иширава паракьатну буккан. «Ттун ина ккавккуну къачча!», «Бат хьу шичча!» – тIисса анавар бувккун увкусса мукъурттил бигьану гъагъан дувайссар оьрчIал психика. Мунийну хъунисса зараллу бияйссар оьрчIал психикалун, ми ягу цавунма цивппа лагайссар, ягу гьужумру буллали шайссар.

«Ттун ина къаххирара!»

БувчIингума захIматсса иш бур, хъунасса инсаннал духIиндарал цукунни мукунсса махъру оьрчIахь учаву кьамул бувайсса тIий. Инсаннал оьрмулул практикалуву тIурча мукунсса ишру цикссагу тикрал хъанай бур. «Ттун ина къаххирарара!» – вай инсаннал дакI гъагъан дувайсса махърури. Мукунсса калималийну, яни нитти-буттан цивппа къаххирашиву исват хъанай, оьрчIал психологиялул гьану гъагъайссар.

Мукунсса мукъурттилли оьрчIал психика зия дувайсса ва дакIниву тачIав хъамаритайсса аьш кьаритайсса.

Ас-Салам кказит 05.2021