Кьуръан буккаврил адабру

Этические нормы связанные с чтением Священного Корана, адабы к Корану

Кьуръан буккаврил адабру
Этика чтения Корана

Этичек чтения свяшенного Корана

Кьуръан буккаврил адабру

Кьуръан буккаврия камилсса чиригу, пайдагу бияншиврул цаппара адабру щаллу дуван хIарачат буварча хъинссар.

  1. ХьхьичIра-хьхьичI дакIниву дикIан аьркинссар Аллагьнахлуну Кьуръан буккинсса, Аллагьнал амру биттур бувансса, цамур цичIав мурад хIала бакъасса, марцIсса ният.
  2. Кьуръан ласайсса чIумал ва махъунмай бишайни мунийн ттиликIну кIура къааянмур буван аьркинссар.
  3. Чаклин ивссуну акъанува къабучIиссар ка лаян Кьуръанналул луттирайн, му бивхьусса къуршилийн, бавхIусса янналийн. Ивссуну акъанува дакIних Кьуръан буккин ихтияр дуссар, амма му чIумалгу ивссуну ухьурча хъинссар – суннатссар.
  4. Гъуслу баву (чурх шюшаву) ялувсса инсаннан, ягу чак къабувайсса гьантравусса хъамитайпалун Кьуръанналийн ка лаявугу, дакIних буккавугу хIарамссар, къабучIиссар.
  5. Кьуръан буккайни марцIсса кIанай щяикIаву, Кьиблалул чулинай кIура аяву хъинссар, суннатссар.
  6. Кьуръан щяв бишаву, марцIсса кIанай бухьурчагу – му хъанахъиссар адав-хIурмат бакъашиву. Лув кIаралу ягу Кьуръан бишайсса ула диширча хъинссар – мугу сунна хъанахъиссар.
  7. Кьуръанналул луттирал чIапIи рутаншиврул, чIемпи ишла дурну кIисса атил буллан къабучIиссар.
  8. Кьуръан бишин аьркинссар цайми луттирдаяр лахъну. Мунил ялув цамур лу, ягу цамур зад дишин къабучIиссар.
  9. Кьасттирай, дуванна тIий Кьуръанналул лу ягу мивасса аят чивчусса чагъар чапалсса кIанайн бутарча, ягу мунийн чапалшиву дутарча, му инсан Исламрава уккайссар, чапур шайссар
  10. Къуръанналул лу ягу аят чивчусса чагъар хIажатханттувун ягу цамур муниха лавхьхьусса марцI бакъасса кIанайн ласун къабучIиссар. ХIажатханттувусса чIумал Кьуръанналул аятру ккалангу ихтияр дакъассар.
  11. Утту ивхьуну Кьуръан буккавриву бунагь бакъассар.
  12. Кьуръанналул аятру буккин яла хъинмур чIун – чакливу буккавури.
  13. Кьуръан ккалай байбишайссар «Аоьзу биллагьи мина-щайтIани-рражим, бисмиллагьи-р-ахIмани-ррахIим» увкуну.
  14. Яла хъунмамур чири биянтIиссар Кьуръан мизитраву ягу хьхьуниву ивзун ккалаккиманан.
  15. Му буккин аьркинссар паракьатну, мяъна дурчIлай дакъахьурчагу анавар къаувккун.
  16. Кьуръан ккалаккисса чIумал аьтIаву суннатссар. МухIаммад Идавсил [саллаллагьу алейгьи ва саллям] увкуссар: «Кьуръан пашманшиврущал ликкан бувссар, мунияту зу му ккалаккисса чIумал аьтIутIи. АьтIун хъанай бакъахьурча, аьтIисса мишан дулувара» (Абу Яъла, Абу Нуаьйм).
  17. Кьуръан ккалай суждалул аятрайн биярча, микку сужда бавусуннатссар. Му чIумал кьиблалул чулинай кIурагу авну укунсса ният дувайссар: «На ният дував Кьуръан буккаврил сужда буван», – куну. Яла «Аллагьу акбар» увкуну суждалийн агьайссар. Ялагу «Аллагьу акбар» увкуну изайссар. Мунияр махъ «Ас-саламу аьлайкум ва рахIматуллагь» учайссар, чакливу кунна бакI урчIамур ва куямур чулиннай кIура даянгу дурну.
  18. Кьуръан дакIних буккавунияр, лу тIивтIуну мичча буккаву ххирассар, цанчирча, му чIумал яруннилгу эбадат дуллай бунутIий.
  19. Кьуръан бувккуну хъинссар винма вила чIу баянсса лахъшиврий, бучIиссар бюхттулну буккингу. Ккаккиялун буккаврил ягу цайминнахун ахчаврил нигьачIин духьурча, лагьну бувккуну хъинссар, акъахьурча бюхттулну буккинссар.
  20. Ккалаккимунил мяъна дурчIлай духьурча, аятраву тIимуниха лавхьхьуну тасбихIтагьлил давугу хъинссар. Масала, Аллагьнаха цIа дуллалисса аят ккалаккини «СубхIаналлагь» учайссар. Аллагь хъун уллалисса аят бухьурча «АльхIамдулиллагь» учайссар, Аллагьнал цIимилуясса аят буккайни винмагу цайминнангу цIими чIа учайссар, дуржагьрал аьзавраясса бухьурча, миннуя буруччиннав, куну дуаь дувайссар. МухIаммад Идавсилгу [саллаллагьу алейгьи ва саллям] мукун бувайсса бивкIссар.
  21. Кьуръанналул чулиннайсса яла хъуннамур адав дакъашивуну ккалли буван бучIир мунил мяъна куртIну вив къаларсун, ялттутува, цала пикрилийну аятирттал мяъна дурчIин дуллалаву, оьрус мазрайн бувсса таржумарттайн чул бивщуну. Кьуръан тIайла бакъа бувчIин баврил халкь бяйкьин буллалиссар. Му буваймагу, ялун урган хъинбала буллалима куна чIаларчагу, мяйжаннугу Исламрайн къарши увкмари. Мукунминная Идавсил [саллаллагьу алейгьи ва саллям] увкуссар: «Цала аькьлулийну Кьуръанналул мяъна дурчIин дуллалиманал дуржагьрал цIараву цанма кIану хIадур бувача» (Ат-Тирмизи, Абу Давуд, ан-Насаи).
  22. Дукра дуркуну махъ кьацI марцIну бакъахьурча, Кьуръан бувккуну къахъинссар, мунияту кьацIгу вилавгун, сивак ишла дуварча хъинссар – мугу суннатссар. Кьуръан ккалай унува кутIасса хIаллайсса ацIан багьарча, цIунил ккалай айишиннин «Аоьзу биллагьи мина-щайтIани-р-ражим» увкуну, сивакгу дуккарча хъинссар.
  23. Кьуръан ккалай унува ппав учирча ягу гьагь бигьирча, буккаву дацIан дурну, ялагу дайдишин аьркинссар.
  24. Шану бахчуну, анкIа тIий унува Кьуръан ккалаккаву къахъинссар, цанчирча, мукунсса ахIвалданийсса инсан аьйкьин бюхъайнутIий.
  25. Цама Кьуръан ккалай ухьурча, мунах пахъ агьну вичIи дишавугу суннатссар. Цаппара аьлимтурал тIимунин бувну, Кьуръанналул лу ккалаккиманах вичIи дишаву ххирассар тIар цала буккавунияр.

КЬУРАМУХIАМАД-ХIАЖИ РАМАЗАНОВЛУЛ ЛУТТИРАВА.