Кьурбан-байран

Байрандалул кьини

Кьурбан-байрандалул кьини – Эд-аль-АдхIа – хъанахъиссар бусурманнал яла хъунмур байран. Мунияр хьхьичIсса кьини – Аьрафа кьинири. Мунил хъиривсса шанма гьантлуйн (11-мур, 12-мур, 13-мур кьини) учайссар «ташрикьрал гьантри» куну.

Аьрафа кьини кIюрххил чаклияту байбивхьуну гьарца чаклил хъирив такбир бишаву суннатссар, 3-мур ташрикьрал кьини ахттакьун чак буваннин. Такбиргу вари:

«Аллагьу акбар. Аллагьу акбар. Аллагьу акбар. Ла илагьа илла ллагьу ва ллагьу акбар. Аллагьу акбар ва лиллагьил хIамд. Аллагьу акбар. Аллагьу акбар. Аллагьу акбар. Ла илагьа илла ллагьу ва ллагьу акбар. Аллагьу акбар ва лиллагьил хIамд. Аллагьу акбар. Аллагьу акбар. Аллагьу акбар. Аллагьу акбар кабиран, валь-хIамдулиллагьи касиран, ва субхIаналлагьи букратан ва асила. Ла илагьа илла ллагьу ва ллагьу акбар. Аллагьу акбар ва лиллагьил хIамд»

Аьрафа кьини баргъ лавгун махъ кIичIирттаву, мизитирттаву лахъсса чIуний бюхттулну бишавугу суннатссар, эдрал чак булланнин. Мукун лахъсса чIуний такбир бишаву хъанахъиссар га шяраву ягу шагьрулий бусурман ялапар хъанай бушиврул лишан.

Кьурбан-байрандалул хьхьу эбадат дуллай гьан дурну хъинссар. Щалла хьхьу уттара дуван къашайманал шайссаксса дуванссар. Мугу къашайманал хъатIан чак ва кIюрххил чак мизитраву жяматрай буван хIарачат бувача.

Кьурбан-байрандалул кьини – хъинну ххирасса кьинири. Му кьини садакьа баврил, хъинбала баврил, хаснува Кьурбан бивххун оь итабакьаврил чирирду ва даражарду чIявуссар.

Байрандалул чак

Кьурбан-байрандналул кьини бувайссар Эдрал чак. Жула Идавсгу [саллаллагьу алейгьи ва саллям] ялув авцIуну буллай ивкIссар. Му чак жяматрай баврил хIикмат: ххирасса байрандалул кьини халкь кунначIан кув бавтIун, му чакгу бувну, дакIругу цачIун дурну, ххавхмийгу дакьил хьуну, хIалалшивурттугу ларсун ялтту бучIарча, миннайн Аллагьнал цIими ликкайссар. ХIатта, муъминчувнан лайкь бакъассар му чаклия ххавхманащал дакьил къавхьуну гьан.

Байрандалул чак баврил чIунгу – кIюрххил баргъ бивну махъ ахттайн бизаннинни. Ххирамур чIун – баргъ чансса гьаз хьувкунни. Мизитраву бавугу хъинссар. Цуппагу кIира ракааьтрай бувайссар. Бувайсса куцгу: «На ният дував Кьурбан-байрандалул Эдрал чаклил суннатсса кIира ракааьт дуван хъунасса Заннайн Аллагьу акбар», – куну ният дувайссар. Имамнал хъирив буллай ухьурча, имамнал хъирив учинссар. Яла «Важжагьту» дуккинссар. Ялагу «Аллагьу акбар» куну, кару гьазгу дурну, махъуннай хъазамрай дирхьуну «CубхIаналлагьи вальхIамду лиЛлягьи ва ля илягьа илляЛлагьу ваЛлагьу акбар» учинссар.

Миккун ачиннин ххуйсса, марцIсса янна лаххаву, чIюлу шаву, нахIусса кьанкь даву суннатссар. Михьру кьукьаву, чурх марцI баву суннатссар. КIюрххилва бучIавугу суннатссар. Бахьтта, хIаллих бачаву хъинссар. 

Хьхьу дачIи хьуну махъ байрандалул чаклийн ачиннин чурх шюшавугу хъинссар «На ният дував суннатсса гъуслу буван (чурх шюшин), Кьурбан-байрандалун хас бувну, Аллагьу акбар» – куну ниятгу дурну. Байрандалул кьини чани дурккун махъ, байрандалул чак буваннин дукра къадукавугу суннатссар.

Эдрал чак шаппа буллалиманангу цалва кулпатращал, чIаххуращал, гъан-маччаминнащал жяматрай бувну хъинссар.КIай дуаьртту къакIулманал цувалу буллай ухьурча, кIира ракааьтрайсса суннат чак бувайссар цанма кIулсса куццуй.

«ГЬУНЧIУКЬАТIАН» ЛУТТИРАВА