Хадж – ххюйлчинмур рукну

ХьхьичIунмайсса идавстуралгу буллай бивкIссар. ХIатта, Адам идавсил [аьлайгьи салям] Гьиндуллавату (Индиянавату) ахьтта увкIун бувссар. Муниннин кIиазарда шинал хьхьичI малаиктуралгу буллай бивкIссар.

Му буван ялув хьусса (каши дусса) инсаннал къабуварча, иман-ислам камил къашайссар. Къабувна ивчIарча, таракалия (инсан ивкIуну махъ кьадиртсса ирс) буван ялувссар. Къабуварча мунал дарвачрах бунагь личIайссар.

Му ялув бувссавагу хъунисса бунагьирттал аьфву буваншиврулли, хIаж баврил бакъа аьфву къабувайсса бикIавай тIий. Мугу оьрмулий цалли буван ялувсса. КIилчин, шамулчин бувмур суннатссар. ХIаж буван ялувсса адиминагу бусурмансса, балугъ хьусса (14,5 шин), аькьлу бусса, каши дусса икIавури. Ххуллугу иминсса, душман акъасса, нигь дакъасса бикIавури.

Нигь дусса я цанма, я хъуслин зарал бусса, нигьачIийсса ххуллу бухьурча, ягу хьхьири гьалак шайсса, оьсса бухьурча, гьан ялув бакъассар. Хъуслил чулий каши думагу мури, ххуллийх тихуннайгу, шихуннайгу харжлугъ дусса икIавури, цаманайн хIажат къавхьуну, мичча кIура аяннин цалва кулпатран нафакьа (харжлугъ) кисватранссагу (лаххиялунсса) дусса, цайрасса ялуршингу лахъансса зад дусса. Амма, мий хъусгу хIалалсса, шубгьа (щак) бакъасса, марцIсса дикIан аьркинссар.

ХIарамсса хъуслил залуннай хIаж ялув бакъассар. Цанна диялсса харжлугъ дакъасса адиминагу цайминнахь чIа тIий гьан къабучIиссар, мунан цанмагу захIматссар, цайминнангу зарал буссар. Чири ча бикIави, аьсивсса (бунагьсса) ссапарди.

Амма цаманайн хIажат къахъанай щинчIав бала-захIмат къавхьуну, къадуркуна, къаларххуна къахIарчIуна ссабурданий ацIайсса ухьурча, дакI марцIну Аллагьнахлуну рияъ-сумъаьт (ккаккиялун баву) бакъа, пахру-хиял бакъа нанисса мурив хъиннува хъинссар.

ХIатта, хьхьичIунмайсса хъунисса шайхтал, валийтал Мисрилияту, мунин лавхьхьусса архсса шагьрурдаяту кIива-шанма кIюлаччатI канихьну занай бивкIссар. МиннуцIух ялапар хъанай, шаппайн бияннин щийчIав хIажат къавхьуну

Хъунав хьуну, ягу хIал бакъа цува гьан къахъанай ухьурча, ужра буллуну, адимина увгьуну буван байссар. ХIаж мурчIиманайгу ялувссар, хъирив лахIанма ухьурча. Мунанссагу цаннассагу хъусгу духьурча, багьа буллуну уцин аьркинссар. Щарссанийгу ялувссар хъусгу дуну, цищала я лас, я цила гъансса, цурда щар хьун хIарамсса адимина ухьурча, ягу вихшаласса хъами бухьурча.

ХIаж баврил ххирашиву

Кьасттирай, дакIгу марцI дурну Аллагьнахлуну хIажлийн увкIсса адимина Аллагьу Тааьланал иминшивруву икIайссар. Му бувну къуртал хьуннин ивчIарчагу, бувссаксса чири чичайссар. Маккалий, Мадиналив ивчIарчагу хIисав, суал бакъа Алжаннавун уххайссар. Бувну къуртал хьувкунгу ниттил лякьлул увсса чIумал куна гьарца мюрщимий бикIу, хъунимий бикIу бунагьрая марцI шайссар. ХIатта, мунал дуаьлувух ивхьуну аьпа баннав куманалссагу аьфву бувайссар.

Ахьтта хIажлийн авчусса адиминал гьарца шаттирал бакIрах арулттуршазарда хъиншиву дикIайссар. Бурттий наниманан гьарца шаттиран арулцIалла хъиншиву дикIайссар. Гьарца ша лавстари мурхьирая чIапIив зизайсса кунма, бунагьру зизайссар. Ца шагьи мунил ххуллий харж барча, мукьазарва шагьи цамур ххуллий цадакьалун буллуссаксса чири буссар. Аза-азарва мунил бадалданий зиядагу бувайссар (мунихлуну чIяву бувайссар).

ХIаж бахIавугу – чак бахIаврин лавхьхьуссар. ТIаваф давугу – рукуъ даврин лавхьхьуссар. Марва-Ссафа бавугу – сужда баврин лавхьхьуссар. Миналий ацIаву, чIучIри бищаву – гъазават баврин лавхьхьуссар. Аьрафатрай ацIаву – эътикаф даврин лавхьхьуссар. Хъус харж даву – закят буккаврин лавхьхьуссар. ХIасил, муниву гьарца эбадат дуссар.

Адам Идавсил [аьлайгьи салям] Байтуллагьрайн хIаж бувукун, дуаь дурссар. Я Раббий ина ттулгу, ттул зуррийятралгу (наслулул) аьпа бува (бунагьру багъишла бити) куну. Аллагьнал увкуссар: «Я Адам, вилвассания на ина пашман хьуну, тавба дурсса чIумал бувссия. Вил зурийятралссарив хIакьну, тIайлану ширкгу къабувну, ттучIан зияратрайувкIманалсса буванна», – куну. ХIаж буллалимийгу, оьмра буллалимийгу Аллагьнал агьлури. Мунал, миннал чIа учирча дулайссар, дуаь дуварча жаваб дулайссар, мунил хIакъираву харж дурмунин ца-ца шагьилун арулттушазарва шагьий бадал булайссар.

Нитти буттахлу хIаж бувну цума ухьурчагу, мунан кIива хIаж чичайссар. Ца цанма, ца нитти-буттан. ИвчIайний хIаж бува куну, васийят къабувну ивкIусса инсаннаяту хIаж бувманан цанмагу ца хIажлил чири буссар. Му ивкIуманангу арулцIалва хIажлилл чири буссар. ХIатта, цува ивчIайний цаятува хIаж бува куну васийят буварчагу, мунангу шанма хIажлил чири буссар. Байтуллагьрал лагма тIаваф дуллалима – АьрщуРрахIманнул лагма дуллалиманан лавхьхьуссар.

Мунайну Аллагьу Тааьланал малаиктурахь пахру бувайссар. Му тIаваф дуллалиманан ца-ца шаттиран арулцIалазарва даража бюхттул бувайссар, арулцIалазарда хъиншиву дулайссар, цалва агьулданиятусса бусурмантуран арулцIалазаруннан шафааьт бувайссар. ХIатта, кIирисса кьини бакIрай задгу дакъа, щинчIав заралгу къабувну, Аллагь кIицI лагаву, дуаь даву дакъа дунияллул каламгу къабувну, арулла тIаваф дуварча, гьарца тIаваф дуртари ХIажарул-асвадрайнгу ппай тIий, мунан хъиннува хъунмасса даража буссар. Му Аллагьу Тааьланал цIимилувун увххумари. 

«НАСИХIАТУЛЬ-АЬВАМ» («ГЬУНЧIУКЬАТIАН»).