Имам Шамиллул наиб – Гьуйннал МухIаммад-амин

МухIаммад-амин увну ур Гьуйннал шяраваллил имамнал кулпатраву. Га чIивину унува буттал диндалул элмурдахух машгъул увну ур

Имам Шамиллул наиб – Гьуйннал МухIаммад-амин
Имам Шамиллул наиб – Гьуйннал МухIаммад-амин

МухIаммад-аминнул буттал

МухIаммад-аминнул буттал гьарца мудан мизитраву акбар учайсса бивкIун бур. Ца кьини ппу къашай хьуну, цахлува акбар учин гьан увну ур цала арс. ОьрчIал акбар учайхту шяравусса циняв агьали махIаттал хьуну, цаннахь ца цIухлан бивкIун бур: «Ва цукссава ххуйсса чIуя хIакьину акбар тIисса, ва цу иявав?» - тIий. Га имамнал арс МухIаммад-амин ивкIшиву халкьуннан кIул шайхту, миннат буллан бивкIун бур акбар гьарца мудан инава улуча, тIий, «Вил чIунил жу ххари, хIайран буллай буру», – тIий. Гания махъ шяраву чаклийн МухIаммад-аминнул оьвчайсса бивкIун бур. Цаманал акбар тIий баярча, шяравуминнан кIул шайсса бивкIун бур га шяраву акъашиву.

МухIаммад-аминнун диндалул элмурду цалчин цала буттал лахьхьин дурну диркIун дур. Яла гьан увну ур дуклан цала дусначIан, яруссаннал шяравун. Гичча къуртал шайхту гьан увну ур Гъумукун, шайх Жамалуттиннул тIивтIусса мадрасалувун. Шайхнал ганахь цIувххуну бур: «Вища ва мадрасалуву дуклан хьунссарив, шикку циняр дарсру аьраб мазрай най дуссар?» - куну. МухIаммад-аминнул шайхнахьхьун аьраб мазрай жаваб дуллуну дур: «Ттул пикрилий, хьунссар ттуща шикку дуклан», - куну. Га мадрасалуву дуклай бивкIун бур уздансса кулпатирттавасса яла итххявхми оьрчIру. Гикку шариаьт лахьхьаву бакъасса, цайми элмурдугу лахьхьайсса диркIун дур. МухIаммад-амин дуккавривугу, гьарца лахьхьин буллалимунивугу хьхьичIунну ивкIун ур. Шайх Жамалуттингу ганая хъинну рязину ивкIун ур. Цаппара хIаллава шайхнал га гьан увну ур чагъаргу буллуну элмурдал даража гьаз бан шайх МухIаммад ЯрагъиначIан.

Аллагьу Тааьланал дуллусса кашилийну МухIаммад-аминнул бивкIун бур хъинну ххуйсса чIу, цувагу ивкIун ур хъинну чурххал исвагьисса ва аькьлу-кIулши дусса жагьил. Ганан хъинну гъира бивкIун бур диндалул элмулул даража гьаз буван.

Шайх МухIаммад Ярагъинал мадрасагу къуртал байхту, МухIаммад-амин гьан увну ур МахIарамкант тIисса шяравун имамну зун. МахIарамкантуллал халкьунначIа га хъунмасса хIурматрай ва вихшалларай ивкIун ур. Гикку мадара хIаллай зийгу ивкIун, зана хьуну ур шавай. Цала шяраваллил жяматрангу га хъинну бусравну ивкIун ур.

Ца чIумал МухIаммад-аминнул ханнащал къалмакъал хьуну дур. Ханнал амру бувну дуснакьравун авкьуну ур. Гиву танмихIран яру буккан хIукму бувну бур. Аммарив танмихI буван бувкIминнан язухъ хьуну, ца ягу бувккун, гамур янил лагмара щавурдугу дурну кьаивтун ур. МухIаммад-аминнуясса хавар баяйхту, халкь ханнал хьхьичI леххаврий бавтIун бур. Ханналгу жамят ххал шайхту увкуну бур: «Цалсса итаакьияра, чIун дуркIукун жува муналсса буваннуча!», - куну. Итаавкьуну нанисса чIумал ханнал ганахь цIувххуну бур: «Бурив вил ттухь цичIав учинсса?», - куну. МухIаммад-аминнулгу увкуну бур: «Ина на мурчIи увну тIий, на вихьва оьрму чIа учинсса ххай урав? Ттун ччай буссия жула миллат буруччин. ХIайп, агарда оьруснал паччахIнал жула укунмагу чIивисса миллат кьатI буварча! Къалайкьссар му ишираву гайннан кумаг буллалаву!», - куну.

Увккун нанисса МухIаммад-аминнухь халкь цIухлан бивкIун бур, цукун ура, тIий. Ганалгу увкуну бур: «АлхIамдулиллагь, Аллагьнайн щукру, чани чIалай бур». Ганал гъанчунал увкуну бур: «КьаикIу, кIилчинмур ягу бувккун кьаитарача!», - куну. Наибналгу чайва тIар: «Лухччинул ва ссавнил дянив къалявхъуссар Аллагьнал кьадардания тихунай хьун бюхъайсса инсан»,- куну.

Муния махъ МухIаммад-амин лавгун ур Имам ШамиллучIан. Га ивкIссар зунттаву талан кIулсса, къучагъсса виричу. МухIлу ттирихIайхту, янналува ганайн бивтсса ккулларду кьатI шайсса бивкIун бур: МухIаммад-аминнул ккуртта чухлул лултту хIурни лаххайсса диркIун дур.

27-лла шинай наибнал нину, кулпат-оьрчIру цащала ялапар хъанай бивкIун бур. Га цачIава унутIий Имам Шамил ххаринуивкIун ур. ЧIярусса талатавурттаву хьхьичIми вирттавраву наибнал личIиссара виричувшиву ккаккан дувайсса диркIун дур. Му бакъассагу, МухIаммад-амин ивкIссар шайх Жамалут-тиннущал архIал имам Шамиллул диван-ханалуву – яла хьхьичIунминнал советраву.

Имам Шамил аьрасатнавун гьан уллалисса чIумал ганан цащала МухIаммад-амингу уцин ччай ивкIссар, амма наибнал бувчIин бувну бур цанма ва дунияллий хъунмасса оьрму ливчIун бакъашиву. Имам Аьрасатнавун увцукун, МухIаммад-амин цала кулпатращал зана хьуну ур буттал шяравун. Шяравун увкIун ца нюжмар ларгун махъ наиб накьлу хьуну ур. ХIакьинусса кьинигу халкь занай бур МухIаммад-аминнул гьаттайн зиярат буван.

«ЛАКРАЛ ДИНДАЛУЛ АГЬЛУ»