БивкIулул аьдатру

Погребальные обряды в исламе, на лакском языке, душа покидает тело

БивкIулул аьдатру
Погребальные обряды, Чурххава рухI ласаву

Инсаннал бивкIу

Инсаннал бивкIу – дунияллийва ливчIминнан насихIат хъанахъиссар

Цуппа кьабивкIсса бухьурчагу, мунил бусаймур чIявуссар. ХьхьичIва-хьхьичIмургу - инсаннал рухI дурккукун, дунияллийсса дуллалимур дацIавур. Ганиннин дурмур дурссар, къадурмур къадурссар. Ганияр махъ цикIуй даххана дуван къашайссар. БивкIулул ялув чIявусса махъру буссар бувсун, жунма му цирив кIулну бикIаншиврул.

ЧIявуну жува инсан ивкIукун, «накьлу хьунни» учару. «Накьлу» тIиссагу – ца кIанттаяту гамур кIанттайн, ца хIалланияту цамур хIалланийн кIура аяву, тIиссар. Мукун накьлу шавугу, цалчин буттахъал бурхIардивату ниттихъал лякьлувун шайссар. КIилчин – ниттихъал лякьлувату ва дунияллийн шайссар. Шамилчинмур накьлу шаву – ва дунияллияту лагавур. Мукьилчинмур – гьаттавату бизан бувну, махIшарданул арив бувцуну, Аллагьу Тааьланал хьхьичIун батIавур, жухьва оьрму бутаврил хIисав-суал буван. Тичча тIурча, Аллагьнал хьхьичI жаваб тIайлагу хьуну, жуйва рахIмугу бувну, Алжаннавунни (нясивну лякъиннав!), ягу Дуржагьравунни (жува муния буруччиннав!).

Чурххава рухI ласаву

РухI ласавугу личIи-личIисса куццуй шайссар, цаннан бигьану, цаннан захIматну. Цанналсса варакъува щин экьи дуртIусса кунна, бигьану дуккайссар. Цанналсса чурххавату кьуртIуссаннул мурхь бувккун наниссаксса захIматссар. Цанналсса ччяни дуккайссар, цанналсса лахъи лагайссар.

Му рухI ласлай инсан бивкIулул сакаратрачIасса чIумал, дакIнивату ххурхху бачайссар, ненттабакI гьухъа битан бюхъайссар. Му ххурххугу ляличIисса бикIайссар, хъазамрава, дакIнивату нанисса. Му чIумал ивкIлакIима бюхъавай кьиблалийн лажинну, урчIамур чул лувну, ягу ччанну кьиблалинмайну ишайссар.

Му чIумал щин хIачIан дулавугу хъинну хъинссар. Мунал чIарав «Ясин» буккаву хъинссар. Шагьадат дутангу, тавба дувангу чантI учин уван аьркинссар. Мугу, цахьва уча къаувкуна, чIаравманал шагьадатрал хъиншивруя, бувсун, цала хIалланий учин итан аьркинссар. ИвкIлакIинал вичIилувун учингу къабучIиссар. Инсан ци хIалланий лавгрив ва дунияллия, му хIалланийри гьаттавату изангу увантIисса. Кьиямасса кьинигу мукуннар хьуна дакьинтIисса. Муксса хIаллай мякьнува, аьзаврай къаличIаншиврулли щингу дуллуну, «Ясин» буккайсса.

РухI кьакьарттучIан дирсса чIумал, цанма хIадур бувсса кIану чIалан бикIайссар. Алжан хIадурну бухьурча, пишлищал дуккайссар, лажимиравугу пиш личIайссар (жунмагу нясив буваннав). Бунагьру ялтту бувксса бусурманчув ивкIун, ягу мунапикь, чапурчу ивкIун ухьурча, мунан цанма хIадур бувсса дуржагьрал хIужрарду ххал шайссар (Аллагьнал буруччиннав), лажимираву ццахханнугу личIайссар.

РухI дурккун къуртал хьувкун, бюхъавай анаварну дурну хъинссар уччавугу. Адимина икIу, хъамитайпа бикIу, ивкIума цана яла гъанма, ххирама, цIимилий уруглай ивкIуманал дурну хъинссар.

Мукьва бурж буссар инсан ивкIукун махъ ливчIнал буван аьркинсса:

  1. Жаназа шюшаву.
  2. Сурув бишаву.
  3. Жаназалул чак баву.
  4. Гьаттаву лажин кьиблалийн дуруган дурну уччаву.

(гихунмайгу буссар).

Ас-Салам кказит №6 (2022-06-01)